Heb jij ook weleens het gevoel dat je ieder moment door de mand kunt vallen? Dat die hele carrière en al die diploma’s en behaalde successen slechts toevalstreffers zijn geweest? Je had gewoon geluk af en toe en dat heeft niemand opgemerkt. Maar straks komt er iemand die er zo doorheen prikt en dan blijft er niets van je over…
Dit gevoel komt bij meer mensen voor dan je denkt.
Uit psychologisch onderzoek kwam rond 1980 naar voren dat naar schatting twee van de vijf succesvolle mensen het gevoel of de overtuiging hebben dat ze bedriegers zijn. Andere studies vonden dat zeventig procent van alle mensen deze gevoelens op enig moment hebben.
Het oplichterssyndroom, bedriegerssyndroom of bedriegersfenomeen is een term die in 1978 werd geïntroduceerd door psychologen Pauline Clance en Suzanne Imes om mensen te beschrijven die niet in staat zijn hun prestaties te internaliseren. Ondanks externe bewijzen van hun competentie houden deze mensen het gevoel of de overtuiging dat ze bedriegers zijn en hun succes niet verdienen. Zij schrijven hun successen toe aan externe omstandigheden zoals geluk, goede timing of misleiding van anderen, waardoor die hen voor intelligenter en competenter houden dan zij zelf menen te zijn, en mislukkingen schrijven ze toe aan eigen falen. (bron: Wikipedia)
Imposters zijn vaak harde werkers omdat ze willen voorkómen dat ze door de mand vallen. Hierdoor worden ze juist vaak nog meer succesvol 😊 Ook kan het zijn dat ze opdrachten of taken voor zich uit blijven schuiven vanuit de angst deze keer ontmaskerd te worden.
Het oplichterssyndroom wordt tegenwoordig door andere wetenschappers niet beschouwd als persoonlijkheidskenmerk, maar meer als een bepaalde staat waarin veel mensen zich weleens bevinden, bijvoorbeeld bij het gaan uitvoeren van een nieuwe functie. Het wordt dan beschouwd als een reactie op bepaalde situaties, gebeurtenissen en stimuli, als respons op een situatie die zulke gevoelens oproept.
Heb jij ook weleens deze gevoelens? Stop het niet weg en praat er eens over met iemand. En daag je eigen gedachten eens uit. Kijk er eens op een andere manier naar. Denk eens om. Het idee dat nooit iemand heeft gezien dat je de boel eigenlijk belazert is eigenlijk wel behoorlijk diskwalificerend (en hoogmoedig) naar al die mensen om je heen die je kansen en waardering hebben gegeven. Hebben zij dan allemaal niet goed op zitten letten?
Heb je net een nieuwe functie en weet je niet of je alle taken wel kunt? Misschien omdat je sommige dingen nog nooit gedaan hebt? Zou jij redelijkerwijs van een ander verwachten dat die alles meteen goed uitvoert, ook al heeft hij iets nog nooit gedaan? En natuurlijk kennen we Pippi Langkous die zei: ‘Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan.’ Een fijn motto, maar ook Pippi kwam daar natuurlijk pas achter door het echt te doen. Maar ze deed het wel. En daar gaat het om! Sommige dingen lukken meteen, sommige niet en vergen meer oefening. Van dingen die niet lukken of misgaan, leer ik overigens vaak het meeste, is mijn ervaring.
Ontrafel dus je gedachten en dat wat je tegen jezelf zegt. Hoe reëel zijn ze? Laat irreële gedachten geen blokkade zijn om in beweging te komen. En als dat bedriegersgevoel voor jou een terugkerend fenomeen is, ga er dan eens wat dieper op in, welke overtuigingen kom je tegen? Welk gevoel zit er onder? Alleen al dit erkennen, erover praten en/of schrijven, kan rust en ruimte geven. En hiermee wordt het voor jou steeds makkelijker om te staan voor wat jij kunt en te bieden hebt, en om je af en toe een Pippi-uitdaging te gunnen zonder dat je een idee hebt waar het uit gaat komen.
